Thiết kế kiến trúc có thể giúp ngăn ngừa tội phạm

Kiến trúc sư Newman lý giải, tòa nhà Van Dyke gồm tập hợp vài tòa nhà 14 tầng. Có thiết kế hành lang dài, hàng ngày có nhiều người qua lại. Do đó khiến cho những người sống ở đây xa lạ với nhau. Việc tuần tra của cảnh sát cũng gặp nhiều khó khăn hơn.

Trong khi đó, tòa nhà Brownsville Homes gồm 6 tầng. Thiết kế ở mỗi hành lang chỉ có 3-4 hộ gia đình nên tạo cảm giác khá riêng tư. Điều này cho phép người dân biết rõ kẻ lạ mặt là ai.

Từ kết luận trên, kiến trúc sư cho rằng đặc điểm kiến trúc có thể ảnh hưởng tới an ninh của khu dân cư. Dựa vào đó, từ thập niên 1970, ông bắt đầu xây dựng lý thuyết về ngăn ngừa tội phạm thông qua thiết kế kiến trúc (gọi tắt là CPTED). Hiện, CPTED được áp dụng vào trên nhiều thành phố trên thế giới, theo The Conservation.

Lý thuyết ngăn ngừa tội phạm có một số nguyên tắc chủ yếu sau:

Giám sát tự nhiên

Vì tội phạm thường gây án tại nơi có thể dễ ẩn náu hoặc trốn thoát. Nếu tăng tầm nhìn của chủ nhà và người qua đường. Có thể khiến chúng cảm thấy như đang bị quan sát, bóc mẽ.

Với nguyên tắc này, chủ nhà cần đảm bảo khu vực xung quanh được chiếu sáng. Đặc biệt nên để lối vào luôn sáng đèn. Có tầm nhìn thông thoáng từ cả trong lẫn ngoài. Xung quanh nhà hoặc tòa nhà không nên có bụi cây. Và hàng rào cao có thể tạo ra điểm mù hoặc nơi ẩn trốn. Cửa sổ nên hướng ra vỉa hè hoặc bãi đỗ xe.

Kiểm soát nơi ra vào

Để kiểm soát dòng người qua lại, toà nhà có thể chỉ tạo một lối ra vào và giới hạn đường đi của khách thông qua cách sắp xếp rào chắn, chiếu sáng…

Bảo trì: Nếu được vệ sinh, tu bổ thường xuyên, toà nhà sẽ gửi đi thông điệp gia chủ hay người dân nơi đó rất quan tâm và để ý tới xung quanh, từ đó dễ khiến kẻ xấu e ngại.

Nguyên tắc này liên quan tới lý thuyết tội phạm học “cửa sổ vỡ” – học thuyết cho rằng kẻ xấu có xu hướng tiếp tục phá hoại nếu người dân không sớm sửa khung cửa sổ vỡ đầu tiên của một tòa nhà vì đây là dấu hiệu cho thấy không ai quan tâm, là “lời mời gọi” tội phạm.

CPTED có thể thành công nếu áp dụng hợp lý

Một số nghiên cứu cho thấy CPTED nếu được áp dụng hợp lý có thể mang lại thành công. Ví dụ, nghiên cứu năm 2000 tại Mỹ cho kết quả số vụ cướp tài sản đã giảm từ 30 xuống 84% sau khi áp dụng.

Tương tự, tại Anh, một số nghiên cứu cho thấy tội phạm giảm mạnh. Sau khi chính quyền ứng dụng nguyên tắc CPTED. Ví dụ, xây nhà đối diện nhau, dùng hàng rào có khe hở, sắp đặt cây cối để chủ nhà có tầm nhìn tối đa. Tội phạm ăn trộm tại cửa hàng bán lẻ cũng giảm sau khi độ cao quầy hàng được giảm để nhân viên quan sát dễ dàng hơn.

Dù ban đầu được đúc kết từ kiến trúc nhà, chung cư, CPTED cũng có thể được áp dụng cho khu vực công cộng. Ví dụ, để ngăn ngừa hành vi lảng vảng, ngủ nơi công cộng, và trượt ván, thành phố New York đã cho lắp dải kim loại hình răng cưa trên vỉa hè và hàng rào.

Khu Camden, thành phố London còn chuyển sang dùng loại ghế đá có bề mặt nghiêng để chống ngồi lâu và nằm ngủ.

Tuy nhiên, một số người cho rằng các biện pháp này là không cần thiết. Và chỉ để gây khó khăn cho lớp người dễ bị tổn thương (ví dụ người vô gia cư). Khiến người dân không còn muốn sử dụng không gian công cộng. Và nếu làm sai cách sẽ làm tăng tội phạm, giảm chất lượng cuộc sống.