Covid là “điểm nhấn” nổi bật tác động mạnh đến ngành TMĐT Việt Nam trong năm qua. Trong đó không chỉ ngành TMĐT, toàn bộ đời sống kinh tế xã hội cũng đều bị ảnh hưởng.
Mục lục
1. Covid và thay đổi thói quen mua sắm, mặt hàng mua sắm
Đại dịch Covid năm qua gây tác động không nhỏ tới toàn bộ nền kinh tế không chỉ riêng ngành TMĐT.
Tuy nhiên, trái với các ngành khác thì ảnh hưởng với ngành TMĐT có lẽ là theo chiều hướng tích cực. Trong nhiều năm, ngành TMĐT đã cố gắng giảm giá, khuyến mại để khuyến khích người dùng mua sắm, tuy nhiên ngành này cũng mới chỉ chiếm chưa tới 10% tổng giá trị thương mại của cả nước, một con số còn cần khích lệ.
Khi Covid vụt tới, người dân phải hạn chế tiếp xúc, hạn chế ra đường và phải làm việc ở nhà. Những cửa hàng offline dần trở lên vắng khách, thậm chí đóng cửa, và TMĐT lên ngôi là điều tất yếu.
Tại thời điểm giãn cách xã hội, các đơn vị TMĐT cho biết tốc độ tăng trưởng của họ cũng khá ít. Người dùng chuyển nhu cầu từ mua sắm thời trang, hàng gia dụng, sang các mặt hàng y tế, phòng dịch. Tuy nhiên, đây vẫn là điểm tích cực, trong khi hàng loạt đơn vị kinh doanh khác phải đóng cửa.
Sau dịch, ngành TMĐT cũng vẫn có sự tăng trưởng. Do một bộ phận người dùng đã quen dần và trở nên thích thú với việc mua hàng online, nhận ship tận nhà. Cũng không thể không kể đến những khuyến mại không ngừng nghỉ và các lễ hội sale 9.9, 10.10, 11.11… được hầu hết các sàn TMĐT tung ra để hút khách.
2. Luồng vốn ngoại đổ mạnh vào ngành TMĐT và Logistics
Năm nay tiếp tục là năm các tay chơi ngoại quốc tăng nguồn vốn đổ vào thị trường Việt Nam.
Ngành TMĐT
Định giá lên tới 88 tỷ USD, tăng trưởng gấp 4 lần chỉ sau 3 năm, ông lớn Sea tiếp tục đổ tiền vào Shopee bằng hàng loạt khuyến mại. Báo cáo tài chính của Sea cho thấy mảng game tiếp tục có lời lớn. Và Shopee sẽ còn rất nhiều tiền để tiếp tục cuộc chơi.
Mảng Logistics
Hai tên tuổi nổi lên là J&T của Indonesia và Best Inc của Thái Lan. J&T đã có mặt một số bưu cục ở Việt Nam lác đác từ 2 năm trước. Tuy nhiên, năm nay hãng mới chứng tỏ mình là một tay chơi đáng gờm khi liên tục khuyến mại. Ngoài ra, J&T cũng chi không ít tiền cho truyền thông với các chiến dịch quảng cáo lớn trên các nền tảng như TikTok.
Một giám đốc chi nhánh của một đơn vị vận tải lớn chia sẻ, với giá của J&T đưa ra, không nhà vận chuyển nào ở Việt Nam có thể “làm” được. Hàm ý là đơn vị này đốt tiền cực kỳ mạnh tay tới mức không có nhà vận chuyển nào dám đua theo. Trên thực tế, ngành vận chuyển liên tỉnh vốn đã có mức margin “mỏng như dao cạo” nên nếu đua giảm giá theo J&T, các nhà vận chuyển không những chỉ lỗ hoạt động, mà còn không đủ tiền duy trì vận hành.
Best Inc thì vào cuộc im ắng hơn và mới chỉ nổi trong năm nay. Ngoài việc khuyến mại và bán nhượng quyền thì cũng chưa chứng tỏ được gì nhiều. Tuy nhiên, lịch sử rất dễ lặp lại như câu chuyện J&T, sau khi xây dựng được hạ tầng kho bãi và tuyến tải đường trục, biết đâu Best lại chơi “khô máu” như J&T và đem đến cho người dùng nhiều khuyến mại hot.
3. Sự lên ngôi của Shopee và cuộc bám đuổi của các sàn TMĐT
Nếu như năm 2019, Shopee mới chỉ nhỉnh hơn 3 sàn đứng sau là Lazada, Tiki và Sendo. Thì qua năm 2020 Shopee đã cho thấy sự vượt trội. Theo thống kê của iPrice về lượng truy cập, thì con số của Shopee bằng 3 sàn kia cộng lại.
Tình hình có thể thấy rõ hơn có tin đồn về sự sáp nhập của Sendo và Tiki. Tuy nhiên, càng gần về cuối năm thì thoả thuận này càng có vẻ xa vời. Xuất hiện thông tin Tiki sẽ nhận thêm đầu tư mới từ JD để tiếp tục cuộc chiến với Shopee.
Sau vài năm “dập dềnh”, Lazada cũng đang cho thấy việc trở lại đường đua trước khi quá muộn. Đầu tiên bổ nhiệm hàng loạt nhân sự lãnh đạo mới; cũng như thay đổi một số vị trí chủ chốt mảng vận chuyển LeL.
Sự vượt trội của Shopee cũng khiến các đơn vị vận chuyển liên tỉnh trở nên yếu thế. Giờ đây Shopee là sàn chiếm tới hơn 60% dung lượng vận chuyển qua các sàn TMĐT. Ông lớn này dễ dàng dùng lợi thế của mình để thỏa thuận với các đơn vị vận chuyển. Ở chiều ngược lại, thay vì phải giảm giá cho nhiều sàn, thì một vài đơn vị vận chuyển như J&T chỉ cần giảm giá mạnh ở Shopee là có lượng đơn lớn để nuôi hệ thống.
Nguồn: Cafebiz
Tác giả: Hồng Phúc